Gürültü ve Titreşim Problemleri: Rulmanlarda En Sık Görülen Nedenler ve Çözümleri

Giriş

Makinelerden gelen anormal sesler, genellikle göz ardı edilen ama ciddi arızaların habercisidir. Bu seslerin en yaygın nedenlerinden biri rulman gürültüsü ve titreşim problemleridir. Bu yazıda, gürültü ve titreşimin nedenlerini, nasıl teşhis edileceğini ve nasıl önlenebileceğini adım adım inceleyeceğiz.

Gürültü ve Titreşimin Temel Nedenleri

1. Yanlış Montaj: Rulmanın eksenel hizası bozuksa sürtünme artar.

2. Yetersiz Yağlama: Kuruyan veya kirli yağ, metal-metal temasa neden olur.

3. Kirlenme: Toz ve partiküller rulman yüzeyine zarar verir.

4. Aşırı Yük: Nominal yükün üzerindeki kuvvetler rulman bileşenlerini zorlar.

5. Aşınma: Uzun süreli kullanımlarda bilya ve kafes yüzeyleri deformasyona uğrar.

Gürültü Türleri ve Anlamları

• Uğultu sesi: Genellikle yanlış hizalamadan kaynaklanır.

• Tıkırtı sesi: Kirli veya eksik yağlama belirtisidir.

• Cızırtı sesi: İç bilezikte çatlak veya deformasyon olabilir.

Titreşim Analizi

Titreşim ölçüm cihazları (vibrometre) kullanılarak rulmanların titreşim spektrumu çıkarılır.

• 0–300 Hz: Dengesizlik veya hizalama hataları

• 300–1000 Hz: Aşınma başlangıcı

• 1000 Hz üzeri: Bilya veya bilezik hasarı

Bu analizler, erken teşhis için hayati önem taşır.

Gürültü ve Titreşimi Azaltma Yöntemleri

• Doğru yağlama ürünleri seçin (örneğin düşük gürültülü gresler)

• Montaj öncesi yüzey temizliğine dikkat edin

• Titreşim emici kauçuk tabanlar kullanın

• Aşırı sıkma veya gevşek montajdan kaçının

Gerçek Vaka

Bir tekstil fabrikasında rulman titreşimleri nedeniyle tezgâhlar sık sık duruyordu. Yapılan analizde rulmanların yanlış hizalandığı tespit edildi. Yeniden montaj sonrası ses seviyesinde %40 azalma ve üretim süresinde %15 artış sağlandı.

Sonuç

Rulman kaynaklı gürültü ve titreşim problemleri önlenebilir. Düzenli bakım, doğru yağlama ve montaj teknikleri ile makineleriniz daha sessiz ve uzun ömürlü çalışır.

🔍 Ek Tavsiye: Her bakım döneminde titreşim analizi raporu oluşturun. Bu raporlar gelecekteki arızaların erken sinyallerini verir.